TOK là một học phần bắt buộc nằm trong chương trình IB quốc tế. Môn học xoay quanh việc áp dụng các kiến thức chuyên môn vào thực tiễn. Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về TOK – Theory of knowledge là gì và vai trò của nó nhé.
Cấu trúc của chương trình IB
Mục đích của chương trình IB là tập trung phát triển toàn diện những kiến thức và kỹ năng của học sinh. Bên cạnh đó chương trình còn khuyến khích học sinh học và thực hành nhiều ngôn ngữ cũng như tìm hiểu nhiều văn hóa khác nhau. Chương trình IB sẽ được dành cho 3 cấp học khác nhau bao gồm:
-
Với bậc Tiểu học tuổi mẫu giáo đến 10 tuổi là IB Primary Years Programme (IB PYP).
-
Với bậc THCS, độ tuổi từ 11 đến 15 tuổi là IB Middle Years Programme (IB MYP.
-
Với bậc THPT, độ tuổi từ 16 đến 18 tuổi là IB Diploma Programme (IBDP).
Theory of knowledge là gì?
Theory of knowledge hay TOK là môn học bắt buộc của chương trình IB. Dịch ra tiếng Việt sẽ được hiểu là môn học Lý thuyết về kiến thức. Nội dung của TOK là xoay quanh câu hỏi trung tâm “Làm sao chúng ta biết những gì chúng ta biết?”. TOK giúp học sinh phân tích bản chất, phạm vi và những hạn chế của kiến thức và quá trình tiếp thu kiến thức qua các môn học khác nhau cũng như đặt ra nghi vấn tính xác thực và mức độ tin cậy của kiến thức.
TOK thường được coi là môn Nhận thức học (epistemology), một nhánh của môn Triết học (philosophy) nên trong quá trình sẽ sử dụng khá nhiều các khái niệm Triết học. Trong IBDP, bên cạnh 6 nhóm môn học, học sinh được yêu cầu hoàn thành IB Core (thành phần cốt lõi) bao gồm EE, TOK, và CAS.
Sau khi hoàn thành EE và TOK, người học sẽ có điểm thưởng tối đa là 3 điểm. Riêng phần CAS sẽ không được tính điểm, tuy nhiên học sinh buộc phải hoàn thành mới được xét tốt nghiệp IB.
TOK được cấu trúc như thế nào?
Với môn TOK, mỗi học sinh sẽ phải học một chủ đề chính (core theme): Knowledge and the knower (Kiến thức và những người tiếp thu kiến thức) và 2 trong số 5 chủ đề tự chọn bao gồm Knowledge and technology (Kiến thức và công nghệ), Knowledge and language (Kiến thức và ngôn ngữ), Knowledge and politics (Kiến thức và chính trị), Knowledge and religion (Kiến thức và tôn giáo) và Knowledge and indigenous societies (Kiến thức và các xã hội bản địa).
Ngoài ra, người học còn phải học 5 lĩnh vực kiến thức: Lịch sử, Khoa học xã hội, Khoa học tự nhiên, Nghệ thuật và Toán học
Học sinh sẽ tập trung trả lời các câu hỏi về kiến thức (knowledge questions) với khung kiến thức (knowledge framework) bao gồm 4 yếu tố: Phạm vi (scope), Các góc nhìn (Perspectives), Các phương pháp & công cụ (Methods & Tools) và Đạo đức (ethics)
Bên cạnh đó, các câu hỏi về kiến thức (knowledge questions) cũng được thường xuyên lồng ghép vào các môn học khác nhau trong chương trình IBDP để giúp học sinh phát triển khả năng tư duy phản biện và phân tích quá trình tiếp thu kiến thức của chính bản thân mình
TOK xoay quanh những câu hỏi sâu sắc có mục đích và những cách hiểu khác nhau, những kiến thức khác nhau. Bài học TOK sẽ gần nhau là toàn bộ những câu hỏi. Câu hỏi trọng tâm nhất là chúng ta biết như thế nào bên cạnh đó còn có những câu hỏi khác như:
-
Điều gì được coi là bằng chứng cho sự vật, sự kiện nào đó?
-
Cách để chúng ta đánh giá đâu là mô hình tốt nhất cho Y?
-
Trong thực tại lý thuyết Z có nghĩa là gì?
Người học sẽ có thể phát triển nhận thức sâu sắc hơn về hệ tư tưởng của mình bằng cách thảo luận những câu hỏi trên đây. Bên cạnh đó thông qua những câu hỏi này bạn sẽ có thể phát triển nhận thức đa dạng và phong phú về các quan điểm văn hóa.
Phần đánh giá TOK
Phần đánh giá TOK sẽ bao gồm bài thuyết trình và bài luận dài 1.600 từ. Bài thuyết trình sẽ thường dùng để đánh giá khả năng áp dụng tư duy vào các tình huống thực tế của học sinh. Đối với bài luận sẽ thường dùng để trình bày các khái niệm, lý thuyết.
Đánh giá qua bài thuyết trình
Với bài thi đánh giá kiến thức lý thuyết sẽ được chia thành 3 giai đoạn:
-
Giai đoạn 1: Học sinh phải chọn 1 trong 35 đề bài “IA prompts” cho trước của IBO và chọn 3 đồ vật hoặc hình ảnh liên quan đến đề bài đã chọn. Một số ví dụ của IBO về những đồ vật học sinh có thể chọn bao gồm: một dòng Tweet của Tổng thống Mỹ, một bài báo từ trang Buzzfeed,hay một quả bóng rổ trong tiết thể dục. Học sinh phải tự hoàn thành bài đánh giá theo hình thức đánh giá cá nhân (không làm theo nhóm như với bài thuyết trình ở chương trình cũ) và không học sinh cùng trường nào sử dụng các đồ vật/hình ảnh giống nhau.
-
Giai đoạn 2: Học sinh cũng phải viết một bài thuyết trình (950 chữ), bao gồm đề bài đã chọn, hình ảnh 3 đồ vật và một đoạn bình luận ngắn cho mỗi đồ vật, giải thích lí do chọn đồ vật đó và tính liên quan của nó đến hoàn cảnh thực tế.
-
Giai đoạn 3: Học sinh sẽ trình bày về triển lãm của mình với thầy cô, bạn bè cùng lớp. Đây là hình thức đánh giá hoàn toàn mới trong môn TOK. Mục đích của triển lãm là đánh giá khả năng áp dụng các khái niệm TOK vào đời sống thực tế. Triển lãm sẽ được chấm điểm nội bộ bởi các giáo viên trong trường nhưng sẽ được điều chỉnh bởi các giám khảo bên ngoài.
Đánh giá qua bài luận
Một bài luận 1600 chữ dựa theo 6 câu hỏi về kiến thức (knowledge questions) cho trước (67% số điểm, thang điểm /10).
Một số TIPS khi viết bài luận để đạt điểm cao
Để bài luận đạt được số điểm như mong muốn, các bạn học sinh không nên bỏ qua những TIPS sau đây:
-
Bài luận nên tập trung khai thác các lĩnh vực kiến thức (Areas of knowledge) liên quan đến câu hỏi, nhưng thay vì giải thích các kiến thức chuyên môn, học sinh nên tập trung vào giá trị cốt lõi, xâu xa của kiến thức
-
Học sinh nên phân tích câu hỏi từ nhiều góc nhìn nhưng vẫn phải đảm bảo tính mạch lạc và kết nối của các luận điểm
-
Bài luận nên lồng ghép các khái niệm TOK đã học và các ví dụ thực tế để thể hiện với giám khảo rằng mình đã nắm rõ lí thuyết và có thể áp dụng những gì đã học một cách thuần thục
Một số đầu sách và website hữu ích cho TOK:
-
tok2022.net
-
Sách Theory of Knowledge for the IB Diploma Programme (Fourth edition) (Hodder) http://share.chgroup.club/…/Theory%20of%20Knowledge…
-
laterna.com
-
TedX talks: https://www.ted.com/watch/tedx-talks
-
mytok.blog
Những môn học khác trong chương trình IB
Để hoàn thành chương trình tú tài quốc tế IB người học sẽ phải lựa chọn 6 môn gồm 3 môn trình độ cao và 3 môn trình độ cơ bản thuộc các lĩnh vực: Ngôn ngữ và Văn học, Đọc hiểu, Phát triển bản thân và Xã hội học, Kinh tế, Tâm lý, Triết học và Công nghệ Thông tin, Khoa học, Toán học, Nghệ thuật.
Bên cạnh đó sẽ còn có 3 học phần cốt lõi trong đó có TOK (Theory of Knowledge – TOK). Hai môn còn lại sẽ là Bài luận chuyên sâu (tập trung vào khả năng nghiên cứu độc lập) và Sáng tạo – Hành động – Phục vụ cộng đồng ( Các dự án, hoạt động phục vụ cộng đồng) .
Những lợi ích theory of knowledge mang lại?
Mang đến sự phát triển toàn diện
Môn học TOK nói riêng và chương trình IB nói chung để giúp phát triển những kỹ năng sống và làm việc, giải quyết vấn đề độc lập. Việc này sẽ giúp học sinh có thể thích ứng tốt với sự thay đổi của thế giới và hiểu biết về các vấn đề toàn cầu. Học sinh sẽ trau dồi những phẩm chất như tư duy suy luận, có nguyên tắc, khiêm tốn, sự quan tâm và chia sẻ, sự cân bằng và khiêm tốn,….Tất cả đều phục vụ cho việc phát triển bản thân.
Giảm một số tín chỉ Đại học
Đối với những học sinh đã hoàn thành chương trình tú tài Quốc tế IB sẽ có thể được miễn giảm các tín chỉ đại học. Những trường đại học lớn trên thế giới như Yale, Harvard, McGill,… đều có chính sách miễn giảm tín chỉ cho các học sinh có chứ chỉnh IB. Đặc biệt bạn còn có thể được miễn giảm 24/30 tín chỉ vào năm nhất Đại học khi học tại bang Texas (Mỹ).
Cơ hội nhận học bổng ở các trường đại học lớn
Thống kê cho thấy những học sinh theo học chương trình tú tài IB luôn đạt điểm cao hơn những học sinh chỉ theo học chương trình tiêu chuẩn. Do đó các học sinh này sẽ có cơ hội nhận học bổng cao hơn. Học sinh Tú tài Quốc tế IB được đào tạo các kỹ năng cần thiết cho chương trình trung học. Các em thường thể hiện rất tốt trong các buổi phỏng vấn xin việc và trong quá trình học tập.
Cơ hội trúng tuyển vào các Đại học lớn
Có bằng IB là một bổ sung tích cực cho hồ sơ du học của bạn nếu bạn muốn theo học tại các trường đại học danh tiếng trên thế giới. Học sinh được đào tạo thông qua chương trình IB thường có tư duy nhạy bén, phản biện và sáng tạo hơn. Đây cũng là điều mà các trường đại học danh tiếng tìm kiếm ở những sinh viên tương lai. Ngoài IB, còn có nhiều văn bằng được quốc tế công nhận như A Levels và SACE. Mỗi chương trình Tú tài Quốc tế đều có những đặc điểm và lợi thế học thuật riêng. Tùy vào mục tiêu và khả năng của con mình, cha mẹ có thể lựa chọn chương trình học phù hợp và có định hướng phát triển tốt nhất để con phát huy hết khả năng.
Lời kết
Trên đây là những thông tin trả lời câu hỏi theory of knowledge là gì. Có thể thấy đây là một môn học ý nghĩa và có vai trò rất quan trọng trong toàn bộ chương trình IB. Theo dõi chúng tôi thường xuyên để có thêm những thông tin thú vị về các chương trình đào tạo chuẩn quốc tế nhé.
